با توجه به تبصره ماده (۱) قانون «اصلاح قانون صدور چک» مصوب ۱۳۹۷/۰۸/۱۳ مجلس شورای اسلامی، بانک مرکزی موظف به ایجاد و تأمین مقدمات لازم برای گردش چک‌های الکترونیک در کشور شده است. بدین ترتیب، زیرساخت‌های ضروری برای صدور و تبادل چک الکترونیک یا دیجیتال، که بر مبنای امضای الکترونیک قرار دارد، فراهم گردیده است.
هدف اصلی سامانه چکاد (چک امن دیجیتال) کاهش مخاطرات و نواقص موجود در فرآیندهای مربوط به چک‌های کاغذی و ارائه روشی امن و در عین حال ساده برای مشتریان و بانک‌ها است.
چک الکترونیک چیست؟
چک الکترونیک به عنوان نوعی داده پیام شناخته می‌شود. طبق ماده (۲) از فصل دوم قانون تجارت الکترونیکی، داده پیام به هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم اطلاق می‌شود که با استفاده از وسایل الکترونیکی، نوری یا فناوری‌های نوین اطلاعات تولید، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش می‌گردد. بنابراین، رشته‌ای که از اقلام داده چک به دست می‌آید، به عنوان «داده پیام چک» تعریف می‌شود و برای ثبت این رشته از «امضای الکترونیک» بهره‌برداری می‌شود.
چک الکترونیک از نظر ماهیت مشابه چک کاغذی است و تمامی مقررات مربوط به چک کاغذی بر آن صدق می‌کند. در چک الکترونیک، کاغذ به کلی حذف شده و اعتبار آن با استفاده از امضای الکترونیک تأمین می‌شود.
مزایای چک الکترونیک چیست؟
چک‌های کاغذی دارای برخی معایب هستند که این مشکلات در مورد چک الکترونیک به طور کامل برطرف خواهد شد. مهم‌ترین مخاطرات چک کاغذی عبارتند از:
- دریافت چک جعلی
- سرقت و مفقودی
- نیاز به مراجعه حضوری به بانک برای کارسازی چک
- نگهداری و امنیت فیزیکی
سامانه چکاد و نهاب امنیت چک‌های الکترونیک را به طرز چشمگیری تضمین می‌کنند. چکاد (چک امن دیجیتال) به عنوان سامانه مرکزی چک دیجیتال عمل می‌کند و نهاب نیز سامانه‌ای است که اطلاعات هویتی مشتریان بانکی را ذخیره می‌کند. این سامانه با اختصاص شماره شناسایی ویژه برای هر مشتری بانک (کد شهاب)، امکان احراز هویت آسان و سریع افراد در شبکه بانکی را فراهم می‌آورد.
